Ailesi
Osman Gazi, Kayı boyunun lideri Ertuğrul Gazi’nin oğlu olarak dünyaya gelmiştir. Babası Ertuğrul Gazi, Batı Anadolu’da Söğüt Ovası ile Domaniç Yaylasında yaşayan Oğuz Türkleri´nin Bozok boyunun Kayı kolundan olan büyük kalabalık bir obaya başkanlık etmekteydi. Osman Gazi onun küçük oğluydu. Halk söylentilerine göre annesi Hayma Ana´dır. Ertuğrul Gazi’nin ölümünden(1281 de 90 yaşında) sonra Osman Gazi, Kayı boyunun liderliğini devralmıştır. İlk evliliği, 1280 civarında, Sultân Orhan’ın annesi ve Selçuklu vezirlerinden Ömer Abdülaziz Beyin kızı olan Mâl Hâtun iledir. Mal Hatundan 6 erkek 1 kız çocuğu olmuştur. İsimleri Orhan Gazi, Pazarlı Bey, Fatma Hatun, Hamid Bey, Çoban Bey, Melik Bey, Savcı Beydir. 1289 yılına doğru Şeyh Edebali’nin kızı Rabî’a Bâlâ Hâtun ile evlenmiştir. Osman Gazi’nin Rabia Bala Hatundan olan tek çocuğu Alâeddin Paşa, Osmanlı’nın ilk veziridir.
Beylik Kuruluşu
Osman Gazi’nin en önemli başarılarından biri, 1299 yılında Osmanlı Beyliği’ni kurmasıdır. Bu tarihlerde Bizans İmparatorluğu’nun zayıflamış olması ve Selçuklu Devleti’nin de parçalanması, Osman Gazi’nin fetihlerde bulunmasına olanak sağlamıştır. İlk olarak Söğüt ve çevresini ele geçirmiş, ardından Bizans topraklarına doğru genişlemeye başlamıştır.
Fetihler ve İleriye Dönük Strateji
Osman Gazi İlk olarak İnegöl yakınlarındaki Emirdağı eteklerinde bulunan Kulaca Hisarını ele geçirmiştir. Bu fetih Osmanlının ilk kale fethi olarak tarihe geçmiştir. Akabinde1286 da yapılan Domaniç Muharebesi bir diğer adı İkizce Muharebesi ile Karacahisar’ı fethetmiştir. Bu Zafer Osmanlının kuruluşunda çok önemli bir yere sahiptir. Bu zaferle birlikte Bursa’nın fethine kadar devam eden ve daha sonrasında yüzyıllar sürecek olan İmparatorluğun Kurumsallaşma ve yapılanma süreci başlamıştır. Karacahisar civarındaki kalelerin fethine devam ederek 1299 yılında İnegöl´ü almasıyla Osmanlı Devleti Kurulmuştur. Birçok tarih kaynaklarına ve tarihçilere göre 1299 yılında Anadolu Selçuklu devleti yıkılmış Anadoludaki diğer Türk beylikleri Osmanlı çatısı altında toplanmıştır. Osman Gazi Fethedilen toprakları Oğuz töresine uygun bir şekilde Dirlik Sistemi ile Eskişehir’i kardeşi Gündüz Bey’e Karacahisar’ı oğlu Orhan Bey’e Yarhisar’ı Hasan Alp’e İnegöl’ü de Turgut Alp’e vermiştir. Bazı Tarihçilere göre Osmanlının asıl kuruluş tarihi Osman Gazinin Bafeus Muharebesi(Yalova’nın Hersek köyü) bir diğer adı ile Koyunhisar Muharebesi Bizans ordusuna karşı zaferi ile 1302 yılında olmuştur. 1308 yılında tekrar başlayan fetih akınları ile İzmit-İznik yolu üstünde çok önemli stratejik bir yer olan Karahisar (Trikokıya) fethedilmiştir. Osman Gaziye çok önemli yardımlarıyla bilinen Harmankaya Tekfuru Mihail Köşes Müslüman olarak Köse Mihal adını aldı ve fetih akınlarına katılmaya başladı.1313-1315 döneminde en büyük Bizans şehri olan Bursa´nın ele geçirilmesi için Sakarya Nehri vadisinde bulunan Lefke, Mekece, Akhisar, Geyve, Gölpazarı ve Leblebici kaleleri ele geçirildi. Osman Gazi Ordusunun Bursa’yı fethetmek için yeterli güce ve kabiliyete sahip olmadığı için şehri ablukaya alarak fethetmeyi planladı. Bazı tarih kaynaklarına ve tarihçilere göre Yaşı ve hastalığı sebebi ile net tarih bilinmemekle birlikte Beylik idaresini oğlu Orhan Bey’e bırakmıştır.
Ölümü
Osman Gazi 1326’da Bursa’da Nikris (goutte) hastalığından hayatını kaybetmiştir. Ölümünden sonra oğlu Orhan Gazi Osmanlı Beyliği’nin başına geçmiştir. Osman Gazi’nin kurduğu devlet, onun mirası ve ilkelerinden güç alarak hızla büyümüş ve kısa süre içinde büyük bir imparatorluk haline gelmiştir.
Bazı Tarihçilere göre; 1324 yılında söğütte vefat ettiği babası Ertuğrul Gazinin türbesine defnedildiği Bursa´nın fethinden sonrada buradan alınıp Bursa kalesinde Osmaniye Meydanı´nda bulunan Gümüşlü Kümbet´e (Aya Elia) gömüldüğüdür.
