IV. Mehmed, 1648-1687 yılları arasında tahtta bulunmuştur. IV. Mehmed, “Avcı Mehmed” olarak da bilinir, çünkü avcılıkla olan ilgisi ve bu alandaki yetenekleriyle tanınmıştır. Padişah olduğu dönemdeki en önemli olaylardan biri, II. Viyana Kuşatması gibi tarihi olaylar olmuştur. Ayrıca IV. Mehmed, uzun süreli saltanatıyla ve güçlü yönetimiyle Osmanlı İmparatorluğu’nu yönetmiş, ancak son döneminde tahtı kaybetmiştir.
IV. Mehmed’in Hayatı
- Doğumu ve Ailesi: Mehmed, 2 Ocak 1642’de, İstanbul’da doğdu. Babası Sultan Birinci İbrahim, annesi Rus asıllı Turhan Hatice Sultan’dır. Erkek çocukları : İkinci Mustafa, Üçüncü Ahmed, Bayezid. Kız çocukları : Hatice Sultan, Safiye Sultan, Ümmü Gülsüm Sultan, Fatma Sultan.
- Şehzadelik Dönemi: IV. Mehmed, şehzadelik döneminde eğitimini sarayda almış ve devlet yönetimi konusunda bilgi edinmiştir. Ancak padişah olmadan önce, çok fazla siyasi güç kazanamamıştır. Babası I. İbrahim’in yönetimi sırasında, padişah olarak tahta çıkacağı zaman çok gençti.
IV. Mehmed’in Saltanatı
- Avcılık ve “Avcı Mehmed” Unvanı: IV. Mehmed’in en bilinen özelliklerinden biri, avcılığa olan tutkusudur. Saltanatı sırasında avcılıkla ilgili etkinliklere büyük ilgi göstermiştir. Avcılıkla olan bu ilgisi nedeniyle halk arasında “Avcı Mehmed” olarak da tanınmıştır. IV. Mehmed’in uzun süreli saltanatı sırasında avcılık önemli bir hobi ve sosyal etkinlik olmuştur. Avlanmayı, yönetiminden ve devlet işlerinden bir nevi kaçış yolu olarak kullanmış ve bazen sarayda avlarla geçirdiği vakitler uzun süre gündem olmuştur.
- Kardeş Katli ve Yönetimdeki Güçlü Otorite: IV. Mehmed, saltanatı boyunca Osmanlı’daki geleneksel kardeş katli uygulamasını sürdürmüştür. Bu uygulama, taht kavgalarının önüne geçmek amacıyla yapılmış bir gelenekti. IV. Mehmed’in saltanatı sırasında, bazı kardeşleri ve yakın akrabaları taht için tehdit olarak görülüp öldürülmüştür. Bu, imparatorluk içindeki güç mücadelelerini ve tahtın güvenliğini sağlama çabalarını yansıtan önemli bir özelliktir.
- İçki Yasağı ve Disiplinli Yönetim: IV. Mehmed’in saltanatı sırasında, tıpkı babası IV. Murad gibi, içki yasağına ve disiplinli bir yönetime büyük önem verilmiştir. IV. Mehmed, içki içmenin yasak olduğu ve disiplinin sıkı bir şekilde uygulandığı bir yönetim tarzını benimsemiştir. IV. Mehmed, kendi içki yasağını da çok sıkı bir şekilde uygulamıştır.
- II. Viyana Kuşatması (1683): IV. Mehmed dönemindeki en önemli askeri olaylardan biri, II. Viyana Kuşatması‘dır. IV. Mehmed, Osmanlı İmparatorluğu’nun batıdaki genişlemesiyle ilgilenmiş ve 1683’te Viyana‘yı kuşatmaya karar vermiştir. Ancak, kuşatma başarısızlıkla sonuçlanmış ve Osmanlı İmparatorluğu’nun batıya doğru ilerleyişi durmuştur. II. Viyana Kuşatması, Osmanlı İmparatorluğu’nun Avrupa’da genişleme stratejisinin sonunu simgeleyen bir dönüm noktasıdır.
- Savaşlar ve Askeri Faaliyetler: IV. Mehmed’in saltanatı sırasında Osmanlı İmparatorluğu, pek çok savaş ve askeri faaliyetle meşgul olmuştur. IV. Mehmed, genellikle toprak kazanmak ve imparatorluğu genişletmek için orduyu yönlendirmiştir. Ancak Viyana kuşatması gibi büyük başarısızlıklar, Osmanlı İmparatorluğu’nun gelecekteki askeri stratejilerinin sorgulanmasına yol açmıştır.
IV. Mehmed’in Son Yılları ve Tahttan İndirilmesi
- Tahtan İndirilmesi (1687): IV. Mehmed’in son yılları, Osmanlı İmparatorluğu için zorlu bir dönem olmuştur. II. Viyana Kuşatması’ndan sonra büyük bir hezimet yaşanmış ve bu durum IV. Mehmed’in yönetimine olan güveni sarsmıştır. Ayrıca, ordu içindeki huzursuzluklar ve çeşitli isyanlar, IV. Mehmed’i zayıflatmıştır. Sonunda 1687 yılında, IV. Mehmed tahttan indirilmiştir. Yerine II. Süleyman tahta çıkmıştır. IV. Mehmed, tahtından indirildikten sonra sürgüne gönderilmiş ve sarayda hapis hayatı yaşamıştır.
- Ölümü: İkinci Viyana bozgunundan sonra, ordunun ve devlet erkânının oy birliği ile, 8 Kasım 1687 günü tahttan indirildi. Bundan sonraki ömrü, saraydaki bir odada yanına konulan iki cariye ile tam bir hapis hayatı şeklinde sürdü. 6 Aralık 1693’de Edirne’de vefat etti. Cenazesi İstanbul’a gönderildi ve Yeni Cami’deki türbesine, annesi Turhan Sultan’ın yanına defnedildi.
- “Avcı Mehmed” Unvanı ve Avcılıkla İlgisi: IV. Mehmed, güçlü bir yönetici olmasının yanı sıra, avcılığa olan düşkünlüğüyle de tanınır. Bu özelliği, onun saltanatı sırasında sarayda ve halk arasında bilinen bir özellik olmuştur.
- II. Viyana Kuşatması: IV. Mehmed, Osmanlı İmparatorluğu’nun batıya doğru genişlemesini sürdürmeye çalışmış ancak II. Viyana Kuşatması’ndaki başarısızlık, Osmanlı’nın Avrupa’daki ilerleyişinin sonunu getirmiştir. Bu, IV. Mehmed’in saltanatının en önemli askeri olaylarından biridir.
- Disiplinli Yönetim ve İçki Yasağı: IV. Mehmed, disiplinli yönetimiyle ve içki yasağını uygulamaya devam ederek, önceki padişahların izinden gitmiştir. Bu yönetim tarzı, onun imparatorluğu sıkı bir şekilde kontrol etmesini sağlamıştır.
- Kardeş Katli Geleneği: IV. Mehmed, kardeş katli uygulamasını sürdürerek, taht güvenliğini sağlamaya çalışmış ve bu politika, Osmanlı’da taht kavgalarını engellemeyi amaçlamıştır.
