Doğumu ve Ailesi: Sultan Birinci Abdülhamid, 20 Mart 1725 tarihinde, İstanbul’da doğdu. Babası Üçüncü Ahmed, annesi Rabia Şermi Sultan’dır. Erkek Çocukları : Dördüncü Mustafa, İkinci Mahmud, Murad, Nusret, Mehmed, Ahmed, Süleyman. Kız Çocukları : Esma, Emine, Rabia, Saliha, Alimşah, Dürrüşehvar, Fatma, Melikşah, Hibetullah Zekiye.
Şehzadelik Yılları: I. Abdülhamid, şehzadelik yıllarında özellikle askeri alanda görev yapmış ve orduda önemli deneyimler edinmiştir. Bu dönemde çeşitli sancaklarda valilik görevleri üstlenmiş, halkla iç içe olmuş ve idari yeteneklerini geliştirmiştir. Ayrıca, dönemin diğer padişahları gibi eğitim konusunda da önemli bir şehzade olarak yetişmiştir.
I. Abdülhamid’in Tahta Çıkışı
Tahta Çıkışı (1774): I. Abdülhamid, III. Mustafa‘nın 1774’teki ölümünün ardından padişah olmuştur. III. Mustafa’nın ölümünden sonra Osmanlı İmparatorluğu, içki yasağı, askeri reformlar gibi konularda karşıt grupların etkisi altında kalmıştı. Ayrıca, Küçük Kaynarca Antlaşması‘nın ardından Rusya’nın imparatorluk üzerindeki etkisi artmış, Osmanlı yönetimi bu zor dönemde istikrarlı bir liderlik arayışına girmiştir.
I. Abdülhamid’in Saltanatı
Dış Politika ve Savaşlar: I. Abdülhamid’in saltanatı, Osmanlı İmparatorluğu’nun zor bir dönemine denk gelmiştir. Rusya ile olan ilişkiler, özellikle Küçük Kaynarca Antlaşması‘nın ardından daha da gerginleşmiştir. Bu antlaşma, Osmanlı’nın büyük toprak kayıplarına uğramasına ve Rusya’nın Karadeniz’deki etkisinin artmasına neden olmuştur. I. Abdülhamid, bu zor dönemde, Osmanlı’nın prestijini korumak için çeşitli diplomatik hamlelerde bulunmuştur.
Rusya ile Olan İlişkiler: I. Abdülhamid, Rusya ile gergin ilişkiler içinde bir politika izlemiştir. Ancak, aynı zamanda Osmanlı-Rusya savaşının sona ermesi ve barışın sağlanması için diplomatik çözüm yolları aramıştır. Bu dönemde, Rusya ile savaşlar devam etse de, özellikle Rusya’nın Osmanlı’ya yönelik yayılmacı politikasına karşı Osmanlı topraklarını koruma çabaları ön planda olmuştur.
Avusturya ve Diğer Avrupa Devletleriyle İlişkiler: I. Abdülhamid, Avusturya ile olan ilişkilerde de dikkatli bir politika izlemiştir. Osmanlı’nın batıdaki toprakları, Avusturya için önemli bir hedef olmasına rağmen, III. Abdülhamid zamanında Osmanlı, Avusturya ile karşılıklı çıkarlar doğrultusunda zaman zaman diplomatik görüşmelerde bulunmuştur.
Rus-Osmanlı Savaşları: Abdülhamid’in saltanatında 1774-1775 Rus-Osmanlı Savaşları sona ermiş, ancak Rusya’nın baskısı ve etkisi devam etmiştir. Bu dönemde özellikle Karadeniz’in kontrolü konusunda ciddi bir gerginlik yaşanmış, ancak Osmanlı İmparatorluğu daha çok savunma politikası izlemiştir.
Askeri Reformlar ve Nizam-ı Cedid Hareketi: I. Abdülhamid, babası III. Mustafa’nın başlattığı Nizam-ı Cedid hareketinin izinden gitmiş, orduyu modernize etme çabalarına devam etmiştir. Ancak bu reformlar, özellikle Yeniçeri Ocağı’nın karşıtlığı nedeniyle zorluklarla karşılaşmıştır. Nizam-ı Cedid ordusunun oluşturulmasında başarılı olan I. Abdülhamid, ancak Yeniçeri Ocağı ile yaşanan güç mücadelesi nedeniyle büyük bir değişim yapmayı başaramamıştır. Bu dönemde yenilikçi askeri reformlar yapılmış, modern silahlar ve askeri eğitim konusunda adımlar atılmıştır.
Eğitim ve Kültürel Faaliyetler: I. Abdülhamid, eğitim konusunda önemli adımlar atmış ve Osmanlı’daki kültürel hayatı teşvik etmiştir. Ancak Batı’nın bilimsel ve teknolojik gelişmeleriyle daha yakından ilgilenmiş ve matbaanın yayılmasını teşvik etmiştir. Ayrıca, ilimsel araştırmalar ve edebiyat alanında da pek çok yenilik ve gelişme yaşanmıştır.
İç Politikada Reformlar: I. Abdülhamid, içki yasağı ve lüks harcamalar gibi konularda halka daha fazla hoşgörüyle yaklaşmış, halkla daha yakın bir ilişki kurmaya özen göstermiştir. Sarayda daha sade bir yaşam tarzını benimsemiş ve yönetiminde halkın refahını ön planda tutmuştur.
Ekonomik Zorluklar: I. Abdülhamid’in döneminde, Osmanlı İmparatorluğu ekonomik olarak zor bir dönem geçirmiştir. Savaşlar ve dış borçlar nedeniyle maliye ciddi şekilde daralmış, bu da içki yasağının kaldırılmasına ve çeşitli vergilerin artırılmasına yol açmıştır.
I. Abdülhamid’in Son Yılları ve Ölümü
Son Yılları: I. Abdülhamid, saltanatı boyunca imparatorluğun iç ve dış sorunlarını yönetmeye çalışmış, ancak karşılaştığı zorluklar nedeniyle bazı reformları hayata geçirememiştir. Saltanatı boyunca devam eden savaşlar, ekonomik krizler ve iç huzursuzluklar Osmanlı yönetimini sarsmıştır. I. Abdülhamid’in son yılları, özellikle Rusya ile yaşanan gerginlikler ve Avusturya ile olan ilişkiler üzerine yoğunlaşmıştır.
Ölümü: Dindarlığı ve iyiliği sebebiyle halkın “velî” olarak gördüğü Sultan Birinci Abdülhamid, on beş yıl iki ay on yedi gün süren saltanattan sonra, 1789 yılı Nisan ayında 64 yaşında vefat etti. Cenazesi Bahçekapı’da kendi yaptırdığı türbesine defnedildi.
I. Abdülhamid’in Mirası
Askeri Reformlar ve Nizam-ı Cedid: I. Abdülhamid, askeri reformlar konusunda babası III. Mustafa’nın başlattığı Nizam-ı Cedid hareketini sürdürmüş, ordunun modernizasyonuna önemli katkılar sağlamıştır. Ancak, bu reformlar Yeniçeri Ocağı’nın direnci nedeniyle tam anlamıyla başarılı olamamıştır.
Rusya ile Gergin İlişkiler: I. Abdülhamid, Rusya ile olan ilişkilerde zor bir dönemde tahta çıkmış ve imparatorluğun prestijini korumak için diplomatik çabalar sarf etmiştir. Ancak, Rusya’nın Karadeniz’deki etkisini artırması ve Küçük Kaynarca Antlaşması‘nın getirdiği ağır koşullar, Osmanlı’nın Rusya karşısındaki zayıflığını derinleştirmiştir.
İçki Yasağı ve Lüksün Azaltılması: I. Abdülhamid, halkla daha yakın bir ilişki kurmuş ve saraydaki lüksü azaltmış, içki yasağını kaldırarak halkın refahını gözetmeye çalışmıştır. Bu şekilde yönetimde daha sade bir anlayış benimsemiştir.
Eğitim ve Kültürel Yenilikler: I. Abdülhamid, eğitim reformlarına önem vererek ilimsel çalışmaların desteklenmesine önayak olmuştur. Batı’daki bilimsel gelişmeleri takip etmiş ve matbaanın yayılmasını teşvik etmiştir.
